Orkide (Phalaneopsis)

Orkide (Phalaneopsis )

Bugünkü yazımda artık hemen hemen hepimizin evlerinde olan orkidelerden ve bakımlarından bahsetmek istiyorum.Orkide ve evlerimizde özellikle en yaygın türü olan Phalaenopsis hakkında.

Phalaenopsis aslında güve kelebeğine benzeyen anlamına geliyor.Phalaenopsis in 50 ye yakın doğal türü ve 5000 e yakın hibrit ( melez) türü bulunmakta.

Doğal ortamında orkideler epifit denilen türlerdir.Yani ağaç dallarına,kovuklarına kökleri yardımıyla tutunur.Ağaçtan tutunma harici hiç bir isteği yoktur.Toprak istemez,kökleriyle lazım olan tüm besinleri yakalar.Subtropik denilen nem oranı yüksek ama  gündüze göre daha serin ve esintili olan alanlarda yaşar.Ağaç üstlerinde yaşadığından güneş direkt gelmez ,bulunduğu ağacın yaprakları arasından süzülerek gelen güneş ister.

Doğal ortamları böyleyken evde yetiştirirken bu ortamı sağlamamız lazım.Peki bunlar için neler yapmamız gerek kısaca bunlara değinmek istiyorum.

Güneş isteği açısından;

Asla direkt güneş gelmemeli , yapraklarında kahverengileşme ve yanıklar oluşabilir.Güneş ışınlarının dik geldiği saatlerde özellikle öğle ve sonrasında en azından tülün arkasından güneş görmeli.

Orkidemizin yerine karar verdikten  sonra isterseniz saksı ve toprak ihtiyacını inceleyelim.

Saksı olarak;

Alttan ve mümkünse yanlardan da bol delikli şeffaf saksılar kullanmalıyız.Çünkü orkide köklerinde klorofil bulunur,fotosentez yapar, güneş görmesi gerekir.Dekoratif amaçlarla 2.ci bir saksının içine koyulmasını tavsiye etmem.Bitkinin hava ve güneş almasını engellersiniz.Güneş görmezse gelişemez ve havasız kaldığı içinde zamanla kök çürümesi başlar.Orkidelerinizi genelde kök çürümesiyle kaybedersiniz.

Saksı tabağına orta büyüklükte çakıl taşları ve taşları geçmeyecek ve saksıyla temas etmeyecek şekilde su koyacağız.Bittikçe suyu ekleyeceğiz ancak saksı altının temas etmemesine dikkat edeceğiz.
Kışın havası kuruyan evlerimiz içinde nem dengesinin kurulmasına yardım edecektir.

Saksı için doğru bir uygulama örneği 

Orkidelerde sağlıklı kökler

Toprak olarak;

Ben toprak olarak sarı fıstık çamı kabukları ve birazda perlit karışımı kullanıyorum.Tomurcuklanma, çiçeklenme döneminde kesinlikle saksı değiştirmiyorum.Dinlenme döneminde yani yazın yılda bir kez kök budamasını yaparak saksı harcını değiştiriyorum.Saksı toprağı suyu tutmamalı ve havadar olmalıdır.Kesinlikle normal toprak yada torf kullanılmaz,kökleri çürütebilirsiniz.Poşette aldığınız orkide toprağını eleyerek küçük parçaları ve tozu ayırın.Büyük ağaç parçacıklarının içine az biraz perlitle ekeceğiniz karışımı hazırlayabilirsiniz.Artık çok güzel hazır içerikli markalar var merak edenlere söylerim.


Saksı değişimi yaparken kökleri mutlaka kontrol edin.Sağlıklı kökler ıslakken yemyeşil ve diridir.Beyaz ve dokunduğunuzda sulu ve cıvık görünen kökleri dezenfekte ettiğiniz bir budama makası yada makasla keserek uçlarına tarçın sürebilirsiniz.Sürdüğünüz tarçın köklerin hastalık ve mantar oluşumuna engel olacaktır.Kök temizliğini de sağladıktan sonra artık yeni saksısına yerleştirebilirsiniz.

Şimdi sıra sulamada;
Haftada bir veya 10 günde bir sulama en idealdir.Orkideler suyu sanılanın aksine çok sevmezler.Su ortamında yetiştirenler var ama hastalanması an meselesidir.
Sularken daldırma tekniği ve üstten sulama olarak 2 ayrı tekniği de uygulayabilirsiniz.Daldırma tekniğinde ; çukur bir kaba dinlenmiş su veya içme suyu( orkideler kireçli sudan hiç hoşlanmazlar) koyarak bitkinin yapraklarına ,yaprak aralarına ve ortadaki çukura su gelmeyecek şekilde 10-15 dk bekletip( Kışın mevsimde 5 dk yeter,orkideleriniz gereken suyu alır) çıkartarak suyun süzülmesini beklemelisiniz.Su süzüldükten sonra yerine alabilirsiniz.Eğer bitkinin ortasına su gelmiş ise peçete ile suyu almalısınız kalan sular çürümeye sebep verebilir.

Üstten sulama uygulamak isterseniz yaklaşık 1 bardak içme suyunu yapraklarına ve ortasına denk gelmeyecek şekilde köklerin üzerlerine dökerek yapabilirsiniz.Ben hem daldırma hemde üstten sulamayı her  hafta değiştirerek uyguluyorum.

Açmaya başlayan kendi orkidem

Gübre ve besin ihtiyacı;

Orkideler kökleriyle her ne kadar besin ihtiyaçlarını karşılayabilse de özellikle çiçek açması için ek besine ihtiyaç duyar.Hazır marketlerde satılan orkideler için özel sıvı besinlerini tavsiye ederim.Marketlerde satılan  bu orkide besinlerinde baktığınızda N-P-K oranı 4-8-8 gibi ifadeler görürsünüz.Bu şu demektır.N azotu simgeler,P fosforu ve K da potasyumu.Besinimizde 4-8- 8 yazdığına göre bu azotu 4 ,fosforu 8 ,potasyumu 8 dir.Zaten orkideler için azota ihtiyaç yoktur havadan azotunu karşılar ama çiçeklenme ve tomurcuk gelişimi için kesinlikle fosfor ve potasyuma ihtiyacı vardır.Ben bu ürünlerden 15 gün bazende ayda bir su ile seyrelterek kullanıyorum.Nasıl seyrelteceğiz kutunun üzerinde yazar.Önerilen oranlarda kullanırsınız.

Ve sonunda o büyüleyici çiçeklere kavuşmak için neler yapacağız?

-Daha önce çiçek açmışsa çiçekler solduktan sonra çiçek dalını 3.gözün 2 cm üstünden kesilir.Kesilen yere tarçın sürülür.Zamanı geldiğinde bıraktığınız en üstteki gözden tekrar çiçek sapı verir.Orkideler genelde yılda 2 kez çok bakımlıysa 4 kez çiçeklenme gösterebilir.

-Çiçek dalınız tamamen kuruduysa bu sefer çiçek sapını dibinden yine dezenfekte ettğiniz maket bıçağı yada budama makası ile kesmeli ve kesilen yüzeye tarçın sürmelisiniz.Yeniden çiçek dalı çıkartır merak etmeyin.

-Orkideler özellikle Phalaneopsis ler ülkemizde yazın çok sıcak olduğunda bu zamanı dinlenme dönemi olarak geçirir.Bu dönemde bitkiler bol besin depolar ve kök oluşturmaya devam eder.4 ile 6 ayda bir yeni yaprak çıkartır.Sonbaharla birlikte uyanmaya başlar.

-Eylül ayı ile birlikte çiçek sapı oluşumu için mutlaka akşamları serin esintili olan alanlarda durmalı ve esinti varken üzerine su fısfıslamanız gerekir.Bu uygulama çiçek sapı oluşumunu teşvik eder.1 ay kadar bu uygulamaya devam etmelisiniz.Tabii bu uygulama normal gelişimini tamamlayan sağlıklı orkideler için geçerlidir.

-Unutmayalım normal ortamlarında gece sıcaklık düşüyor ve esintili hemde nemli alanlarda yaşıyorlar.

Aslında yaptığımız tüm bu uygulamalar orkidenin doğal ortamına yakın bir denge tutturmaya çalışmak.Konu çok çok uzun .Bu nedenle orkide hastalıkları , orkide nasıl üretili (kekiki oluşumu)ve diğer orkide türleri hakkındasöylemek istediklerimi sonraki yazımda devam etmek istiyorum.Görüş, soru ve önerilerinizi merakla bekliyorum.Son olarak orkidelerimin resimlerini sizlerle paylaşmak istiyorum.Mutlu günler :)

Açmaya başlayan diğer orkidem