Hepimizin bayıldığı, kokusu ve güzelliği ile bizleri cezbeden güllerle ilgili bu yazımda gül bitkisi nasıl yetiştirilir,gül bitkisi nasıl çoğaltılır,gül budaması ne zaman ve nasıl yapılmalıdır, gülün hastalık ve zararlıları nelerdir sorularına cevaplar bulabilirsiniz.Minyatür güllerle ilgili daha sonra ayrı bir yazı yazmayı planlıyorum.
Gül ekimi ve bakımı
Eğer gülünüzü çıplak kök şeklinde satın aldıysanız, ekmeden önce en az 24 saat suda bekletin. Hem çıplak kök hem de fide şeklinde alıp ekebilirsiniz.Eğer bahçeye ekecekseniz yaklaşık 30-40 cm derinliğinde bir çukur kazmalısınız.Saksıda muhafaza edecekseniz mutlaka saksınız bol drenaj delikli ve oldukça büyük olmalı.Hazırladığınız çukura ya da saksıya iyice yanmış gübre ekleyip , bol su verin.
Gül, bahar aylarından başlayarak, büyüme mevsimi süresince haftada en az bir kere sulanmalı fakat sulama esnasında gülün yapraklarının ıslanmamasına özen göstermelisiniz.Bununla beraber akşam sulamalarından özellikle kaçınmalısınız. Gül yaprakları, özellikle ıslak tutulduğunda, kara leke ve külleme gibi mantar hastalıklarına karşı davetiye çıkartır. Güllerin gübrelenmesi her baharda iyi yanmış gübre eklenmesiyle yapılır ve oldukça iyi olur.
Gül ekiminde en iyi sonucu elde etmek için, günde altı ila sekiz saat iyi güneş alan bir yer seçin. Seçilen nokta, kaliteli bir toprakla beraber , iyi drenajı olan bir alan olmalıdır. Toprak kompost kullanılarak daha verimli hale gelebilir. Güller, pH değerinin 5,5–7,0 arasında olmasını tercih eder. Eğer toprağınız fazla asidik ise, ince öğütülmüş kireçtaşı uygulayarak karıştırabilir veya alkali ise kükürt eklenerek asitlik derecesi ayarlanabilir.Eskiden yapıldığı gibi kazdığınız çukura paslı çivi koyabilirsiniz ya da aldığınız gül besinlerini toprağa karıştırarak kullanabilirsiniz.Her ilkbaharda güllerinize magnezyum sülfat (epsom tuzu)vermek bitkinizi oldukça güçlendirecektir.
Gülleri ekerken diktiğimiz alana gül yuvası denir ve her gül yuvası için yaklaşık 1 metrekarelik bir çap alanı olmalıdır. Bu alan , hava hareketine izin verecek ve hastalıkların oluşmaması anlamında işleri kolaylaştıracaktır.Güller aslında don görülmediği sürece ekilebilir ama en güzeli bahardan önce ekim yapmaktır.
Gülün çoğaltılması
Gülün çoğaltılması için en iyi yöntemler çelikler veaşı ile üretimdir.Gül aşılanması nasıl yapılmalıdır konusunu ayrı bir yazı ile anlatmak istiyorum.Çeliklerin alınması içinse en uygun dönem erken yaz aylarıdır.Çelikleri almadan önce mutlaka temiz kap içine perlit, vermikülit ve turba yosununu birleştirerek kendi topraksız karışımınızı oluşturabilirsiniz. Toprak karışımını suyla nemlendirin, ancak cıvık çamur şeklinde olmamalı.
Bitkinin üst kısmından ve yandan kesimler alın. Bazı nedenlerden dolayı, bitkinin ortasından alınan çelikler de kökleşmiyor.
1)10-15 cm uzunluğunda ve en az iki veya üç yapraklı bir dal seçin. Yapraklar, fotosentez yaparak köklenmeyi teşvik eden hormonlar üretir.Gereklidir.
2)Keskin budama makası kullanarak, köklenme alanını en üst düzeye çıkarmak için 45 derecelik açıyla temiz bir kesim yapın. Alınan çelik, bir yaprak düğümünün (dalların gövdeden dışarı çıktığı yerde) hemen altında yapılırsa, köklenme oldukça kolay olur.
3)Eğer varsa aldığınız çelikteki çiçekleri veya tomurcukları ve ayrıca alt yaprakları çıkarın.Fazla yaprak kaldığı takdirde terleme yoluyla nem kaybı fazlalaşır ayrıca bitkinin harcayacağı enerji de artacağından gereksizdir.
4)Bitkinin üst kısmından ve yandan kesimler alın. Bazı nedenlerden dolayı, bitkinin ortasından alınan çelikler kökleşmiyor.
5) çeliğin alt ucunu köklenme hormonuna daldırın. Köklendirme hormonu her zaman gerekli değildir, ancak başarı oranınızı büyük ölçüde artıracaktır.
6) Çeliğinizi artık hazırladığınız toprak karşımına hafifçe bastırarak ekebilirsiniz.
7)Ekmiş olduğunuz saksınızı sera ortamına alıp, aydınlık oda sıcaklığında beklemeye alabilirsiniz.Ara sıra sera ortamını kontrol ederek havalandırmayı unutmayın.
Gül budaması
Budama güllerde çiçeklenmeyi teşvik etmek,ölü kısımları temizleyerek hastalıklara kaşı güllerinizi korumak, hava sirkülasyonunu arttırmak ve bitkiye şekil verme amacıyla yapılır.
2) “Yabani Sürgünler” ile ” Genç Sürgünler” birbirine karıştırılmamalıdır. Yabani sürgün, boğazının hemen altından çıkan açık yeşil renkte ve zayıf dallardır ve satın alınan türden farklı yabani bir türe aittirler. Genç sürgünler ise, aşı noktasından çıkan ve aşısı yapılan türe ait, güçlü filizlerdir. Bitkinin gençleşmesini sağlayan bu filizler, dallanmayı teşvik etmek için 30cmden budanırlar.
3) Budama don mevsiminin bitiminden sonra yapılmalıdır.
4) Ölü dalları, zayıf dalları ve diğer dallara sürtünen ince dalları budayın.
Dallar topraktan itibaren en fazla 25 – 30 cm (2-4 göz üzerinden) bırakılacak şekilde budanır. Bu tip budama genç sürgünlerin kuvvetli ve dayanıklı olmasını, çiçek dallarının da daha uzun ve kuvvetli olmasını sağlar. Zayıf, güçsüz, verimli olmayan güllerin çoğu bu şekilde budanır.
5) Bitkinin dışına doğru gelişen, güçlü ince dalları budamayın.
6) Dışa doğru bakan bir tomurcuğun bir kaç milimetre üstünden ve filizlenme yönünde eğim vererek budayın.Temel olarak bitkiniz dışarıdan bakıldığında vazo şeklinde olmalıdır.
Güller ilk yıl hafif şekilde budanırlar.Sonraki yıllarda ihtiyaca göre hafif -orta- ve güçlü budamalar yapılabilir.Sarmaşık güller genelde ilk 2-3 yıl budanmaz.Minyatür güller için fazla budamaya genelde ihtiyaç kalmaz.
Dipten Budama (Sert Budama )
Bodur güller ve kökten verdiği sürgünlerinin ucunda çiçek açan yediveren gül türleri için her yıl tekrarlanması uygundur. Yaşlı bir dalın ucunda bir en fazla iki adet tek yıllık sürgün 2-4 göz üzerinden budanarak bırakılmalıdır. Bırakılan dal ve sürgünlerin yönleri gözler geliştiğinde birbiriyle karşılaşmayacak doğrultuda olmasına özen gösterilmelidir. Ancak, yılda bir defa çiçek açan güller için pek uygun bir budama değildir. Mecbur kalmadıkça yapmayın. Ayrıca bazı gül çeşitleri için bu tür budama her yıl tekrarlanmamalıdır. Sert budama sonucu, az sayıda, ancak gösterişli çiçekler oluşur.
Orta Boy Budama
Bitki üzerinde beş ile on adet sürgün bırakılır, bitkinin yerden yüksekliği 50-60 (cm) santimetredir. Orta şiddette budama birçok bahçe gülü için uygun olan bir yöntemdir, sert budamaya göre daha çok sayıda ancak daha küçük çiçekler meydana gelir.
Tırmanıcı yani sarmaşık gülleri için, yılda bir çiçeklenen türler için tavsiye edilir. Yılda bir çiçeklenen gülleri çiçek açtıktan sonra budamanız gerekir. Çünkü sonbahara kadar gelişen dalları sonraki baharda çiçek açacaktır. Eğer bunları keserseniz baharda gülünüz yeterince çiçek açmayacaktır. Ya da tamamen çiçeksiz bir yıl geçirecektir.
Hafif Budama
Bitkinin yaklaşık 1/3 kesilerek budanır.Bahçe güllerinde açmış, geçmiş, solmuş çiçekler bitki üzerinde bırakılmamalıdır. Bu şekilde uygulama, yeni çiçeklerin oluşumunu engellediği gibi bitkinin kuvvetinin de azalmasına neden olur. Bu nedenle açmış, solmaya başlayan çiçek, çiçek sapı alt kısmında iki adet beş parçalı yaprak bırakılarak kesilmelidir.
Bu işlemde temel olarak yıl içinde yapılan bir budamadır. Bazen gül dalları körleşir açmaz. Bunlar birkaç gözaltından kesilirse yeni tomurcuk verir.
Gül hastalık ve zararlıları
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder